Kazanlar sistemlerin ihtiyaç duyduğu ısı enerjisini üreten birimlerdir ve yakılan yakıtlardan açığa çıkan ısı enerjisini içlerindeki akışkana aktarırlar. Akışkan, kullanım alanlarına göre su hava veya kızgın yağ olabilir. Örnek olarak ısıtmanın merkezi olarak yapıldığı apartmanlarda, kalorifer kazanında yakılan yakıttan elde edilen ısı suya aktarılarak binanın ısıtılması sağlanır.
Bir kazanın verimini belirleyen 4 ana faktör vardır.
[itemlist]
- Yakıt Alt Isıl Değeri
- Yanma Verimi
- Kazan Yüzeyinde Oluşan Kayıplar
- Baca Gazı Çıkış Sıcaklığı[/itemlist]
[horizontal_line]
yakıtın kalitesi ile ilgilidir ve kazandan bağımsızdır. Ancak açığa çıkan ısıyı doğrudan etkilediği için verim hesabında etkili faktörlerdendir.
Yanma Verimi: Büyük ölçüde yakıcıya, yakıtı yakmak için kullanılan malzemeye, oksijen gibi ve kazan dizaynına bağlıdır. İyi bir kazan dizaynında yanma verimi maksimum yapacak optimizasyonlar yapılmalıdır. Yanma verimi baca gazındaki oksijen, karbon dioksit, karbon monoksit ölçülerek hesaplanır. Dolayısı ile baca gazı ölçümleri yanma verimi analizlerinde oldukça önemlidir.
Kazan Yüzeyinde Oluşan Kayıplar: Kazan gövdesinden çevreye olan ısı kayıplarıdır. Bu kayıplar kazanın büyüklüğü ve ısı izolasyonu ile yakından bağıntılıdır ve kazan verimini doğrudan etkiler. Kazan yüzeyine uygulanacak etkili izolasyon uygulamaları kazan verimini önemli ölçüde artır.
Baca Gazı Çıkış Sıcaklığı: Kazan verimini etkileyen ve belirleyen en önemli faktördür. Kazanda yakılan yakıtın yanması sonucu açığa çıkan ısı enerjisinin kazan bünyesindeki akışkana hangi ölçüde aktarıldığını belirler. Enerji verimliliği uygulamalarında baca gazı ölçümleri çok önemlidir.
Baca gazı çıkış sıcaklığı öncelikle kazanın çalışma rejimine sonra kazanın dizaynına bağlıdır. Dolayısı ile kazanda yapılacak verimlilik artırıcı projeler ile baca gazı çıkış sıcaklığı hem ekonomi hem de çevresel faktörler açısından istenilen seviyeye çekilebilir.
[horizontal_line]
Baca Gazı Ölçümünün Önemi
Baca gazı ölçümleri ile hem bacadan atmosfere salınan gazların oranını hem de bu gazların sıcaklığını ölçmek mümkündür. Baca gazı sıcaklığını ve baca gazının kompozisyonunu belirlemeye yönelik uygulamalar kazan verimliliğinin belirlenmesinde en önemli parametrelerdir. Dolayısı ile bacalarda yapılacak ölçümler, bu ölçümlerin methodları ve sonuçları oldukça önemlidir.
Baca gazında yapılacak ölçümler bacaya yönelik iyileştirme çalışmalarının ön koşuludur. Doğru ölçümlerde amacına uygun verimlilik artırıcı projeler uygulanabilir. Bu uygulamalardan bir tanesi de ekonomizer uygulamasıdır.
Baca gazında yapılacak ekonomizer uygulaması ile bacadan atmosfere atılan yüksek sıcaklıktaki akışkan soğutulur. Atmosfere salınan gazların çevresel faktörler açısından belli bir sıcaklıkta olması gereklidir.
Bacalara uygulanacak ekonomizer ile baca gazının ısısı baca etrafına yerleştirilen eşanjörler ile suya aktarılır. Belli bir sıcaklığa getirilen su tesislerde sıhhi sıcak su temininde, kazana geri gönderilen besi suyu olarak ve kazana yakıcı olarak gönderilen havan sıcaklığını artırmada kullanılabilir.
Bacalarda yapılan ekonomizer uygulaması önemli verimlilik artırıcı projelerdendir. Bu uygulama için ayrılacak yatırım maliyetinin geri dönüş süresi 6 ay ile 2 yıl arasında değişir.
Onur Enerji uzmanlarının Cevher Döküm A.AŞ’de yaptığı enerji etüdü neticesinde ekonomizer uygulamasının geri dönüş süresinin 11 ay olduğu hesaplanmıştır. Yine Cevher Döküm A. AŞ’deki ekonomizer uygulaması ile doğaya salınan karbondioksit miktarının 120 kg azalacağı öngörülmüştür.
